Khu du lịch sinh thái Tràng An với diện tích 2168 ha, nằm trong Quần thể danh thắng Tràng An thuộc tỉnh Ninh Bình. Tràng An không chỉ vang danh với vẻ đẹp thiên nhiên tuyệt sắc kỳ vĩ, nên thơ, mà còn mang giá trị nổi bật về mặt địa chất thủy văn, đa dạng sinh học và lịch sử văn hóa. Năm 2014, Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO chính thức công nhận là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới.
Tràng An nằm trọn trong khối núi đá vôi Hoa Lư khoảng 32 triệu năm tuổi. Trải qua các thời kỳ biến đổi địa chất, phong hóa tạo nên cho nơi này những tuyệt tác thiên nhiên với hằng trăm thung lũng, hang động, hồ đầm. Núi ở Tràng An mang đặc điểm địa hình nhiệt đới điển hình: đỉnh dạng tháp, vòm, vách đứng. Những dãy núi trùng điệp nối tiếp nhau thấp dần về hướng Tây Bắc - Đông Nam. Càng về phía Đông, núi càng thưa dần tạo nên nhiều thung, áng. Theo các nhà nghiên cứu, khu vực Tràng An trước đây là vùng biển cổ. Địa hình hàm ếch với dấu vết xâm thực xuất hiện nhiều ở các chân núi đá vôi. Hang động ở đây phần lớn thuộc dạng hang nằm ngang. Những khe nứt sinh ra trong quá trình vận động dần dần tạo nên các dòng chảy trong hang động. Đặc sắc nhất trong hệ thống hang động của Tràng An là loại hang sông. Theo thống kê, tại đây có khoảng 50 hang nước và 50 hang khô tập trung thành cụm liên hoàn và liên thông nhau. Khu vực Tràng An với địa hình Karst điển hình có ý nghĩa quan trọng trong việc nghiên cứu sự tiến hóa địa hình, địa chất, thủy văn Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.
Tràng An nổi tiếng với hệ sinh thái có tính đa dạng sinh học cao, các chủng loại động thực vật phong phú, được chia làm hệ sinh thái trên núi đá vôi và hệ sinh thái thủy vực. Nơi đây có nhiều loài động thực vật quý hiếm, nằm trong sách đỏ Việt Nam cần được bảo vệ, như các loại cây: tuế đá vôi, hoài sơn, kim ngân, bách bộ, kiềng kiềng, đinh, sến , lát… các loại chim thú: rùa cổ sọc, sơn dương, chim phượng hoàng đất…
Đặc biệt, Khu du lịch sinh thái Tràng An nằm trong quần thể di tích mang giá trị nổi bật về lịch sử, văn hóa. Trong quá trình tìm hiểu, khảo sát, khai quật khảo cổ, các nhà nghiên cứu đã tìm ra được nhiều dấu tích, di chỉ của người Việt cổ ở một số hang động (đặc biệt là hang Bói). Đây là những chứng tích quan trọng cho việc nghiên cứu truyền thống văn hóa, nền văn minh của người Việt cổ.
Tràng An còn vang danh là vùng đất thiêng liêng, chứng kiến và lưu dấu các giai đoạn thăng trầm của lịch sử Việt Nam. Trước đây, Tràng An là thành Nam của Cố đố Hoa Lư. Với địa hình núi cao, sông hồ hiểm trở, Tràng An từng là thủ đô kháng chiến của nhà Trần trong hai lần chống Nguyên - Mông, nơi mở đầu cuộc đại phá quân Thanh của vua Quang Trung, nơi góp phần quan trọng vào chiến thắng của nhiều trận đánh trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp và Mỹ… Hiện nay, các dấu ấn lịch sử, văn hóa xưa vẫn được lưu lại trong nhiều đền đài, chùa miếu tại đây.
“Tiên triều đã đặt thế uy
Thành xây thiên tạo lũy quy địa phù
Hang thăm thẳm động âm u
Hồ đi du đãng vượn đu vách rừng.”
(Hoàn vương ca tích)
Địa điểm du lịch
Di tích văn hóa
Đền Trình
Đền Trình tọa lạc dước chân núi, được xây dựng theo thế “ỷ sơn diện thủy”. Trải qua các thời kì biến đổi lịch sử, hiện nay đền đã được trùng tù và mở rộng khang trang hơn.
Tiền đường thờ hai vị trung thần của nhà Đinh tước hiệu là Tả Thanh Trù và Hữu Thanh Trù giữ chức Giám sát Đại tướng quân cai quản ngân khố. Tương truyền, sau khi Vua Đinh Tiên Hoàng qua đời, triều đình rối ren, tướng quân Lê Hoàn thâu tóm quyền lực. Hai ông đã giúp Đinh Toàn tránh khỏi sự truy sát của Lê Hoàn. Sau khi Thái hậu Dương Vân Nga nhường long bào cho Lê Hoàn, hai ông quyết không “thờ hai chủ” nên đã tuẫn tiết tại đây. Người dân đã lập đền thờ để tưởng nhớ, ca ngợi khí tiết của hai ông.
Chính cung điện Đền Tứ Trụ thờ bốn vị: Tể tướng Nguyễn Bặc, Ngoại giáp Đinh Hiền, Thái sư Lưu Cơ và Thượng thư Trịnh Tú. Bốn ông là công thần khai quốc đồng thời là đại thần trụ cột đáng kính của nhà Đinh.
Đền Trần
Đền được xây dựng bằng đá có kiến trúc độc đáo với các họa tiết chạm khắc tinh xảo. Đền Trần thờ Trung Hưng tướng Quý Minh và Phu nhân của ông là Hoàng Phi Quý nương. Thánh Quý Minh là vị tướng trấn ải xứ Sơn Nam xưa. Đền là trấn Nam, một trong Tứ trần Cố đố Hoa Lư. Đến thế kỷ XIII, Vua Trần Thái Tông về đây cho xây dựng hành cung Vũ Lâm, trùng tu lại đền, nên gọi là đền Trần. Lễ hội đền Trần được tổ chức vào ngày 18/3 Âm lịch hàng năm.
Phủ Khống
Phủ Khống nằm tựa lưng vào hang Khống, xây dựng theo hình chữ Đinh, cửa đền hướng ra mặt hồ mênh mông. Trước phủ khống có một cây thị cổ thụ ngàn năm tuổi. Phủ Khống thờ bảy vị trung thần nhà Đinh. Theo lời kể các vị cao niên, khi Vua Đinh Tiên Hà băng hà, bảy vị trung thần đã mang nhiều quan tài giả chôn ở nhiều nơi, rồi tự sát để có thể giữ kín bí mật địa điểm của ngôi mộ thật. Đinh Công tiết chế là một vị quan trong triều đã khâm phục trước hành động đó của các ông, nên đã lập bàn thờ tại phủ. Chữ “khống” mang ý nghĩa bí mật vị trí lăng mộ Vua Đinh Tiên Hoàng vẫn được giữ kín và là một bí ẩn cho đến ngày nay.
Một số hang động tiêu biểu
Hang Địa Linh
Hang còn có tên là hang Châu Báu vì khi vào hang, du khách sẽ có cảm giác như mình đang lạc vào thế giới “kho báu” thạch nhũ tuyệt sắc. Thạch nhũ trong hang vẫn còn nguyên vẹn, đẹp lung linh, huyền ảo. Thêm vào ánh đèn, nó càng kiêu sa, lấp lánh. Hang dài gần 300m. Ra khỏi cửa hang là khung cảnh thiên nhiên nên thơ, hùng vĩ.
Hang Tối
Hàng Tối có chiều dài 320m. Hang có địa hình uốn ngúc vì thế mà ánh sáng khó lọt vào đây. Trần hang thấp và hình vòm. Sâu trong hang, cách khoảng được bố trí đèn vàng để du khách có thể ngắm các cấu trúc đá trên trần với nhiều hình thù độc đáo.
Hang Sáng
Hang Sáng dài 100m, rộng 12m, trần hang có nơi cao 12m. Tuy gọi là hàng Sáng nhưng trong hang khá tối và được bố trì đèn. Tên hang mang ý nghĩa khát vọng vươn lên của người xưa: từ “tối” đến “sáng”, sau hang Tối là hang Sáng.
Hang Nấu Rượu
Hang Nấu Rượu dài 250m, trần cao và rộng hơn các hang khác, thuyền có thể di chuyển ngược chiều trong hang.
Hang Nấu Rượu có mạch nước ngầm sâu hơn 10m nối ra khu vực Cố đô Hoa Lư. Tương truyền, trước đây người dân vào hang lấy nước để nấu rượu tiến vua. Trong quá trình nghiên cứu, khảo sát, người ta đã tìm ra nhiều gốm, hũ, vại và các dụng cụ nấu rượu. Vì vậy, đây có tên là hang Nấu Rượu. Hiện nay, gần cửa hang có trưng bày nhiều bình rượu xưa cho du khách tham quan.
Hang Sính, hang Si, hang Ba Giọt
Hang Sính, hang Si, hang Ba Giọt gắn liền với câu chuyện tình buồn của một đôi trai gái. Truyện kể rằng có một chàng công tử yêu say đắm một cô gái. Nhưng khi chàng gánh sính lễ đến hang Sính thì cô gái đã bị cống nạp cho nước láng giềng. Chàng đau đớn sang hang Ba Giọt tắm gội, rồi trầm mình xuống hang Si.
Hang Ba Giọt có loại cây bụt mọc xuyên từ trần ngược xuống. Thạch nhũ ở hang Ba Giọt có đặc điểm ẩm, thỉnh thoảng vẫn còn nước nhiễu, tạo nên nhiều hình dạng, màu sắc độc đáo và rất đẹp. Theo truyền thuyết, nếu ai qua hang Ba Giọt mà đón được ba giọt nước thì sẽ gặp may mắn và hạnh phúc.
Hang Khống
Hang có chiều dài 70m. Đây từng là căn cứ, kho quân sự, xưởng sản xuất vũ khí hai cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ của quân dân ta.
Một số thung tiêu biểu
Thung tối ngoài
Thung tối ngoài được mệnh danh là “Núi bốn xung quanh, nước bốn mùa”. Thung tối ngoài là nơi có bốn cửa hang: hang Tối, hang Sáng, hang Ba Giọt, hang Seo, tượng trưng cho bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông, bốn hướng Đông. Đây được xem là nơi quy tụ linh khí đất trời.
Thung Nội Lấm
Thung Nội Lấm có diện tích 90 nghìn m². Chiều Đông - Tây, Nam - Bắc của thung rộng từ 250m đến 300m.
Nơi đây, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy hàng nghìn hiện vật, di chỉ có giá trị lịch sử cao. Dưới chân núi phía Bắc có một miếu thờ móng đá, tường gạch thờ các vị thần nhà Đinh. Đặc biệt, trải qua thời gian khảo sát, tìm hiểu, đã phát ra nhiều dấu tích như mảnh đồ gốm tráng men, đồ sành, cây gỗ, đường đá, đường đắp đất… chứng minh nơi đây là một phần của Hàng cung Vũ Lâm xưa thời nhà Trần. Theo sử liệu, Hành cung Vũ Lâm từng là căn cứ của quân dân nhà Trần trong Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông (lần 2, lần 3). Đồng thời cũng là nơi Vua Trần Thái Tông và Trần Nhân Tông tu hành, phát quang Phật pháp.
Thuyền lướt mình trên mặt nước phẳng lặng, dần dần đưa du khách tiến vào thung Nội Lấm. Nơi đây làm cho du khách có cảm giác như mình đang du ngoạn ở chốn “thâm sơn cùng cốc”. Tứ bề vách núi thẳng đứng đậm màu rêu phong cổ kính. Không khí tươi mát, trong lành đến thuần khiết. Đến với Nội Lấm, bạn sẽ như lạc mình vào một “thế giới bị lãng quên”, xa rời chốn phồn hoa đô hội. Nội Lấm với vẻ trầm mặc, hoang sơ và kỳ bí, sẽ mang lại cho bạn những trải nghiệm khó quên.
Phương tiện di chuyển
Di chuyển đến Tràng An, Ninh Bình
Tàu lửa: Du khách ở Hà Nội, Hồ Chí Minh hay các tỉnh thành khác có thể chọn tuyến tàu lửa Bắc - Nam: SE1, SE2, SE3, SE4… để di chuyển đến Ninh Bình.
Xe khách, xe open tour: Một số hãng xe uy tín Hà Nội - Ninh Bình: Hoàng Long, Sao Việt, Cường Hưng… Sài Gòn - Ninh Bình (Tuyến Sài Gòn - Hà Nội, dừng qua Ninh Bình): Hoàng Long, TheSinh Tour, Hưng Thành…
Máy bay: Các bạn ở xa có thể chọn đường bay đến sân bay Nội Bài (Hà Nội). Tại đây du khách di chuyển thẳng đến Ninh Bình bằng xe khách Nguyễn Gia (3 chuyến/ ngày, ĐT: 0922.391489) hay taxi đường dài, hoặc trở về trung tâm Hà Nội rồi đón xe khách đến Ninh Bình.
Xe máy: Tràng An cách Hà Nội khoảng 80km, du khách có thể di chuyển bằng xe máy từ Hà Nội về Tràng An. Ngoài ra, bạn cũng có thể thuê xe máy tại TP. Ninh Bình (ở nhiều khách sạn, nhà nghỉ có dịch vụ cho thuê xe máy) để di chuyển đến Tràng An, kết hợp tham qua các địa danh lân cận.
Di chuyển tại Khu du lịch sinh thái Tràng An
Thuyền đò: Khu du lịch sinh thái Tràng An có dịch vụ thuyền đò đưa khách tham quan các động và điểm tâm linh. Phần lớn du khách sử dụng phương tiện này.
Thủy phi cơ: Từ tháng 6/2015, UBND tỉnh Ninh Bình đã cấp phép cho Công ty cổ phần hàng không Hải Âu khai thác dịch vụ thủy phi cơ tại tỉnh Ninh Bình. Hành trình bay ngắm cảnh Ninh Bình: Đài VOR Nam Hà, tỉnh Nam Định - TP Ninh Bình - Quần thể danh thắng Tràng An - Chùa Bái Đính - Rừng quốc gia Cúc phương.
Đi bộ: Ngoài tuyến đường thủy, Khu du lịch còn có tuyến đường đèo dài 1,6km. Du khách có thể đi bộ, leo núi qua 3 đèo liền nhau.
Dịch vụ tại đây
Nơi ở
Ở gần Khu du lịch sinh thái Tràng An và trong trung tâm TP. Ninh Bình có rất nhiều khách sạn, nhà nghỉ với mức giá đa dạng. Vào mùa cao điểm, bạn nên đặt phòng trước để tránh bị hết phòng và ép giá. Một số khách sạn uy tín:
Khách sạn Hoa Lư
Km số 2, Trần Hưng Đạo, TP. Ninh Bình. ĐT: 030.3871217
Khách sạn Thế Long
Ninh Hải, huyện Hoa Lư, Ninh Bình. ĐT: 030.3618077
Khách sạn Sông Chanh
Đường Tràng An, Ninh Xuân, huyện Hoa lư, Ninh Bình. ĐT: 030.3511538
Tràng An Farm Stay
Làng Tràng An, xã Trường Yên, Ninh Bình
Ninh Bình Family Homestay
Xóm 4, xã Gia Sinh, huyện Gia Viễn, Ninh Bình. ĐT: 0965.566008
Nhà nghỉ Thiên Trường
Thôn Tràng An, Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình. ĐT: 030.3621929
Ăn uống
Một số món ăn đặc sản nổi tiếng tại Tràng An - Ninh Bình mà nhất định bạn phải thử khi đến đây.
Dê núi: Dê núi là món ăn nổi tiếng nhất tại Ninh Bình. Địa hình nơi đây với nhiều đồi núi, thuận lợi cho việc nuôi dê. Dê núi tại Ninh Bình chủ yếu được nuôi thả rông, chúng thường ăn các cây thuốc trên núi nên thịt ngon, bổ, săn chắc.
Cơm cháy: Cơm được nấu bằng nồi gang, rồi đem phơi nắng, sau đó cho vào chảo chiên đến khi giòn và vàng ươm. Cơm cháy thường được ăn kèm với các món chế biến từ dê núi, mang lại hương vị đặc trưng thơm ngon.
Miến lươn: Đây món ăn mang đậm dấu ấn ẩm thực Ninh Bình. Vị ngon và lạ.
Nem Yên Mạc: Nem Yên Mạc được chế biến khá tinh tế và công phu. Nem có vị ngọt, cay rất đặc trưng.
Ốc núi: Ốc núi chỉ xuất hiện vào các tháng mùa mưa, ở các dãy núi đá vôi vùng Tam Điệp, Yên Mô. Thức ăn chính của loại ốc này là các loại cây cỏ, đặc biệt cây thuốc. Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món chiên, xào, hấp… Ốc có vị ngọt, thịt dai, giòn.
Rượu Kim Sơn: Gạo ở vùng Kim Sơn, Ninh Bình rất thơm, ngon và dẻo nên khi nấu rượu mang lại vị đậm đà rất riêng. Rượu Kim Sơn thường được dùng chung với thịt dê và cơm cháy.
Đa phần các nhà hàng, quán ăn tại khu vực Tràng An - Ninh Bình đều bán các món đặc sản của Ninh Bình. Một số nhà hàng, quán ăn uy tín và chất lượng, giá khá bình dân gần Tràng An và TP. Ninh Bình:
Đại Nhà hàng Bến Tràng An
Trung tâm tiếp đón bến thuyền Tràng An, xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư, Ninh Bình. ĐT: 0302.464.352
Nhà hàng Quế Vũ
Thôn Khê Thượng, xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư, Ninh Bình. ĐT: 0947.728486
Nhà hàng Thăng Long
Đường Tràng An, huyện Hoa Lư, Ninh Bình. ĐT: 097.5155458
Nhà hàng Trường Giang
127 Trần Hưng Đạo, TP. Ninh Bình. ĐT: 030.3874255
Nhà hàng Hoàng Long
Phố 10, Tràng An, TP. Ninh Bình.
Nhà hàng Ba Cửa
Thôn Trường An, huyện Hoa Lư, Ninh Bình.
Quán Miến lươn Bà Phấn
Ngã tư Trần Hưng Đạo, TP. Ninh Bình.
Lưu ý khi đến tham quan
Thời gian du lịch đẹp nhất & thời tiết quanh năm
Thời gian đẹp nhất du lịch Tràng An - Ninh Bình là từ tháng 3 đến tháng 9. Ở Ninh Bình vào tháng 4 - 5, tháng 9 - 10, là mùa lúa chín vàng óng ả; tháng 6 là mùa hoa sen, hoa súng nở rộ. Du khách có thể canh thời gian đến đây để ngắm những cảnh đẹp nhất của Tràng An cũng như Ninh Bình.
Từ tháng 11 đến tháng 2 Âm lịch, tại Ninh Bình thường có mưa phùn, thời tiết khá xấu, du khách nên hạn chế đến vào thời gian này.
Quà lưu niệm
Khu du lịch sinh thái Tràng An có nhiều quầy hàng bày bán quà lưu niệm với nhiều chủng loại đa dạng, phong phú như đồ thủ công mỹ nghệ (các sản phẩm làm từ cói, tre, ren, lụa…), đồ phong thủy, tâm linh (chuỗi hạt, vòng tay, tượng Phật…).
Các quầy hàng quà lưu niệm tập trung nhiều tại Bến thuyền Trung Tâm, đền Trần, phủ Khổng, các tuyến đường tham quan trong Khu du lịch…
Vật dụng mang theo
Các loại hóa phẩm: kem chống nắng, kem chống muỗi, thuốc xịt côn trùng…
Vật dụng, dụng cụ đi nắng và đi mưa: nón, ô che nắng, áo khoác, áo mưa…
Thiết bị điện tử: ống nhòm, điện thoại, máy ảnh, máy quay phim… để ghi lại những cảnh sắc tuyệt đẹp tại Tràng An.
Ngoài ra bạn có thể mang theo Bản đồ khu vực Tràng An, đèn pin (tham quan hang động)…
Lưu ý
Du khách nên mặc trang phục kín đáo, phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam khi tham quan các đền đài, chùa miếu tại Tràng An - Ninh Bình. Ở Khu du lịch Tràng an, bạn thường phải di chuyển nhiều bằng đường bộ kết hợp đi thuyền, leo núi, nên cần lựa chọn trang phục thoải mái, năng động.
Khi di chuyển bằng thuyền đò, du khách nên chú ý an toàn. Nếu không biết bơi, bạn nên thuê áo phao.
Khi mua đồ ăn, thức uống, quà lưu niệm hay các vật dụng tại đây, du khách nên hỏi giá trước và thỏa thuận giá cả cụ thể, rõ ràng.
Các địa điểm du lịch gần đây
Bạn có thể kết hợp tham quan các địa điểm nổi tiếng khác tại Quần thể di sản Tràng An và Ninh Bình:
Tam Cốc với khung cảnh thiên nhiên nên thơ, du khách tham quan bằng thuyền đò giống với Tràng An
Chùa Bái Đính nằm ở phía Tây Khu di tích Cố đô Hoa Lư, Quốc lộ 38B, xã Gia Sinh, huyện Gia Viễn.
Nhà thờ đá Phát Diệm nổi bật với kiến trúc kết hợp Đông - Tây. Nhà thờ nằm ở Phát Diệm, Kim Sơn, Ninh Bình
Cố đô Hoa Lư, đến đây bạn có thể thăm viếng đền thờ Vua Đinh (Đinh Tiên Hoàng) và Vua Lê (Lê Hoàn).
Khu vườn quốc gia Cúc Phương, một trong những vườn quốc gia nổi tiếng nhất Việt Nam với nhiều loài động, thực vật quý hiếm.
Tràng An - Ninh Bình là một trong những địa danh nổi tiếng với nhiều lễ hội mang đậm truyền thống văn hóa Việt Nam. Các lễ hội tại đây thường có một đặc điểm chung là chia ra 2 phần: phần lễ và phần hội. Phần hội thường tổ chức các trò chơi dân gian như: đánh cờ người, đấu vật, múa lân, bơi thuyền, thi viết chữ…
Một số lễ hội truyền thống tiêu biểu tại Tràng An - Ninh Bình:
Lễ hội Trường Yên: Được tổ chức hàng năm vào từ ngày 10 đến ngày 13 tháng 3 Âm lịch, tại xã Trường Yên, huyện Hoa Lư (Cố đô Hoa Lư). Lễ hội nhằm tưởng nhớ công ơn của Vua Đinh Tiên Hoàng và Vua Lê Đại Hành.
Lễ hội đền Thái Vi: Được tổ chức tiếp sau Lễ hội Trường Yên, từ ngày 14 đến ngày 17 tháng 3 Âm lịch, tại thôn Văn Lâm, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư. Lễ hội truy tôn, tưởng nhớ công lao của các vị vua đời Trần và các vị công thần của đất nước.
Lễ hội đền Địch Lộng: Lễ hội được tổ chức vào ngày 6 và ngày 7 tháng 3 Âm lịch, tại chùa Địch Lộng thuộc xã Gia Thanh, huyện Gia Viễn. Lễ hội tổ chức dâng hương và lễ Phật theo nghi thức nhà Phật.
Lễ hội chùa Bái Đính: Lễ hội được tổ chức vào ngày 6 tháng giêng Âm lịch hàng năm tại thôn Sinh Dược, xã Gia Sinh, huyện Gia Viễn. Lễ hội tổ chức dâng hương, tưởng nhớ các vị anh hùng dân tộc.
Thanh Di
Theo goterest.com